غده تیروئید چیست؟
غده تیروئید یکی از غده‌های مهم در سیستم اندوکرین بدن است که وظیفه تولید هورمون‌های تیروئیدی را برعهده دارد.این هورمون‌ها از اهمیت زیادی برای سلامتی سلول‌ها، سیستم ایمنی،و عملکرد عصبی برخوردارند.آزمایش‌های تیروئید ابزاری مهم در تشخیص اختلالات این غده و نظام هورمونی بدن محسوب می‌شوند
تیروئید در بدن ما
تیروئید به عنوان یک غده درون ریز و کوچک در بدن وجود دارد که حالت پروانه ای داشته و در قسمت جلوی گردن قرار می گیرد این غده تحت کنترل هورمون‌های تولیدی خود قرار دارد. اصلی‌ترین هورمون‌های تولیدی توسط تیروئید شامل تیروکسین (T4) و تری‌ایودوتیرونین (T3) هستند. این هورمون‌ها نقش مهمی در تنظیم سطح انرژی بدن، سوخت‌وساز (متابولیسم)، و رشد سلولی ایفا می‌کنند.
اختلالات در عملکرد غده تیروئید می‌توانند به دلیل افزایش یا کاهش فعالیت آن ایجاد شوند. علائم افزایش فعالیت (هیپرتیروئیدیسم) شامل اضافه وزن، خستگی، عصبی بودن، و اختلالات خواب می‌شوند. در مقابل، کاهش فعالیت (هیپوتیروئیدیسم) باعث کاهش انرژی،افزایش وزن، خشکی پوست،و افت توجه می‌گردد.
نقش مهم هورمون های تیروئیدی در بدن
- تنظیم عملکرد قلب
- رشد بدن
- کنترل کردن عضلات
- تنظیم دمای بدن
- متابولیسم و وزن
- متعادل کردن حالات خلقی
آزمایش تیروئید چیست ؟
آزمایش تیروئید نوعی آزمایش است که برای تشخیص درست عملکرد غده تیروئید با اندازه گیری میزان هورمون های تیروئید در خون استفاده می شود.
شما با انجام آزمایش تیروئید می توانید مشکلات موجود در این غده را متوجه شده و در سریعترین زمان ممکن به برطرف کردن آن بپردازید. البته مشکلات و اختلالاتی که مربوط به غده تیروئید می باشد در بعضی از موارد می توانند با دارو برطرف شوند و در بعضی مواقع ممکن است این بیماری ها، جدی و خطرناک مانند سرطان باشند. به طور کلی شایعترین اختلالی که در غده تیروئید وجود دارد بیماری پرکاری و یا کم کاری تیروئید می باشد. پرکاری تیروئید به علت تولید بیش از حد این هورمون درون بدن می باشد. کم کاری تیروئید نیز به دلیل ترشح کم و ناکافی این هورمون در بدن اتفاق می افتد.
آزمایش تیروئید در آزمایشگاه بوستان توسط همکاران مجرب ما انجام میگیرد. برای ا اطلاعات بیشتر با همکاران ما تماس حاصل فرمایید.
یکی از انواع آزمایش هایی که برای تیروئید انجام می شود آزمایش TSH می باشد. TSHهورمون تحریک کننده تیروئید می باشد که از غده ای به نام غده هیپوفیز ترشح می گردد می توان گفت کم یا زیاد بودن این غده در بدن تاثیرات بسیار زیادی بر جای می گذارد در این آزمایش میزان هورمون های تیروئیدی که شامل تیروکسین T4 و T3 است اندازه گیری می شود. وظایف هورمون هایی که از تیروئید ترشح می شود کنترل میزان سوخت و ساز در بدن می باشد که این هورمون می تواند تمام اعضای بدن را تحت تاثیر قرار دهد. هرگاه هورمون TSH از حد نرمال کمتر باشد، تیروئید می تواند بیش از حد در بدن تولید شده و هیپوفیز کم می شود. با کم کردن هورمون TSH این میزان تا حدود بسیار زیادی کاهش پیدا می‌کند.این کار به معنی پر کاری غده تیروئید می باشد. در نظر داشته باشید اگر شما آزمایش TSH را انجام دهید باید عددی بین ۰.۴ تا ۵ نشان دهد. اگر عدد شما بالاتر یا پایین تر از این محدوده باشد نشانگر پرکاری و کم کاری غده تیروئید شما است. بهتر است در اسرع وقت و در سریع ترین زمان ممکن به پزشک مراجعه کرده و مشکل خود را درمان نمایید.
آزمایش‌های تیروئید می‌توانند به تشخیص اختلالات در عملکرد این غده کمک کنند. برخی از آزمایش‌های معمول شامل:
آزمایش TSH (تیروتروپین: اندازه‌گیری میزان هورمون تیروتروپین که تیروئید را تحریک می‌کند.مقادیر نرمال: 0.4 تا 4.0 میکرویونیت بر میلی‌لیتر (mIU/L).
آزمایش T4 (تیروکسین: اندازه‌گیری میزان هورمون تیروکسین.مقادیر نرمال: 4.5 تا 11.2 میکروگرم بر دسیلیتر (µg/dL).
آزمایش T3 (تری‌ایودوتیرونین: اندازه‌گیری میزان هورمون تری‌ایودوتیرونین.مقادیر نرمال: 80 تا 200 نانوگرم بر دسیلیتر (ng/dL).
درمان اختلالات تیروئید معمولاً به کمک داروهای تیروئید، مانند لووتیروکسین برای هیپوتیروئیدیسم یا داروهای مهارکننده تولید هورمون تیروئید برای هیپرتیروئیدیسم، انجام می‌شود. در موارد تداخلی نیاز به عمل جراحی ممکن است باشد.
چه زمانی افراد باید آزمایش تیروئید بدهند
بیماری های مربوط به غده تیروئید مانند سایر بیماری ها دارای علائم اولیه می باشد بهتر است اگر در شما نیز این علائم وجود داشت نسبت به انجام آزمایش به پزشک مراجعه کنید. نشانه هایی وجود دارد که افراد با دیدن آن ها متوجه می شوند که باید آزمایش تیروئید را انجام بدهند. به عنوان مثال متورم شدن گردن، کلسترول بالا، پوکی استخوان، سقط جنین، کاهش میل جنسی در بانوان، دوره قاعدگی نامنظم و غیرطبیعی، تپش قلب به صورت نامنظم و … جزو علائمی می باشند که در صورت رخ دادن افراد باید در سریعترین زمان ممکن آزمایش دهند. افرادی که سیگار می کشند نیز بهتر است به صورت دوره ای و مرتب آزمایش تیروئید را انجام دهند. افرادی که مبتلا به اختلالاتی مانند اختلالات خود ایمنی و دیابت نوع ۱ هستند، افرادی که دچار سابقه خانوادگی در زمینه اختلالات تیروئید می باشند و یا افرادی که سابقه اختلالاتی مانند گواتر و جراحی برداشتن غده تیروئید را دارند نیز بهتر است این آزمایش را به صورت دوره ای و مرتب انجام دهند.
علامت های مربوط به کم کاری تیروئید شامل:
- حساس بودن نسبت به سرما
- مشکلات گوارشی و یبوست
- احساس خستگی، عدم فعالیت
- اضافه وزن و چاقی ناگهانی
- بی نظمی در دوران قاعدگی می باشد.
علائم کم کاری تیروئید
- خستگی
- حساسیت بیشتر به سرما
- یبوست
- پوست خشک
- افزایش وزن
- صدای خشن
- صورت پف کرده
- مو و پوست درشت
- ضعف عضلانی
- درد عضلانی، حساسیت و سفتی
- سیکل های قاعدگی سنگین تر از حد معمول یا نامنظم هستند
- نازک شدن موها
- کاهش ضربان قلب که برادی کاردی نیز نامیده می شود
- افسردگی
- مشکلات حافظه
پرکاری تیروئید داشتن هورمون های تیروئیدی بیشتر از آنچه نیاز دارید، عملکرد بدن شما را سرعت می بخشد و علائمی را ایجاد می کند که عبارتند از:
- کاهش وزن، حتی اگر بیشتر از حد معمول غذا بخورید
- ضربان قلب سریع یا نامنظم
- احساس عصبی یا تحریک پذیری
- مشکل خواب، خستگی
- لرزش دست ها، ضعف عضلانی
- عرق کردن یا بسیار حساس بودن به گرما
- حرکات مکرر روده (دفوغ زیاد)
- گواتر (تیروئید بزرگ شد)
- تورم چشم و اختلال در بینایی
- پوکی استخوان
- کاهش وزن بی دلیل
- فیبریلاسیون دهلیزی
- افرادی که مبتلا به بیماری قلبی هستند.
علامت های موجود در پرکاری تیروئید شامل:
- لرزش دست ها
- به وجود آمدن تپش قلب
- لاغر شدن و کاهش وزن بدون دلیل
- مضطرب بودن و عصبی بودن بیش از حد
- مشکل در خوابیدن می باشد.
علائم پر کاری تیروئید
علت پرکاری تیروئید
- مصرف بیش از حد داروی تیروئید
- بیماری گریوز
- التهاب تیروئید
- گواتر چند سلولی سمی
- ندول تیروئید سمی
تست TSH چیست؟
هورمون های تیروئید تقریباً بر هر اندام بدن شما از جمله قلب شما تأثیر می گذارد. آنها به کنترل وزن، دمای بدن، قدرت عضلانی و حتی خلق و خوی شما کمک می کنند. اگر هورمون تیروئید کافی در خون خود نداشته باشید، بسیاری از عملکردهای بدن شما کند می شود. اگر بیش از حد داشته باشید، بسیاری از عملکردهای بدن سرعت می گیرند.
تیروئید شما توسط غده ای در مغز به نام غده هیپوفیز کنترل می شود. غده هیپوفیز هورمون محرک تیروئید (TSH) می سازد. TSH به تیروئید شما می گوید که چه مقدار هورمون تیروئید نیاز دارد تا بسازد.
اگر سطح هورمون تیروئید در خون شما خیلی پایین باشد، غده هیپوفیز شما مقادیر بیشتری TSH تولید می کند تا به تیروئید شما بگوید که بیشتر کار کند. اگر سطح هورمون تیروئید شما خیلی بالا باشد، غده هیپوفیز TSH کمی تولید می کند یا اصلا تولید نمی کند. با اندازه گیری سطح TSH در خون، می توانید متوجه شوید که آیا تیروئید شما سطح مناسبی از هورمون ها را تولید می کند یا خیر.
چرا به آزمایش TSH نیاز دارم؟
اگر علائم هورمون تیروئید بیش از حد یا خیلی کم در خون خود دارید، ممکن است نیاز به آزمایش TSH داشته باشید.
کم کاری تیروئید (هورمون بسیار کم تیروئید) تیروئید کم کار نیز نامیده می شود. نداشتن هورمون تیروئید کافی عملکرد بدن شما را کند می کند و علائمی را ایجاد می کند که عبارتند از:
- خستگی
- افزایش وزن
- بسیار حساس بودن به
- سرما
- درد مفاصل و عضلات
- پوست خشک
- موهای خشک و نازک
- قاعدگی های سنگین یا
- نامنظم
- افسردگی
- یبوست
همچنین ممکن است آزمایش TSH را همراه با سایر آزمایش‌ها انجام دهید تا به تشخیص برجستگی‌ها یا توده‌های غیرعادی روی تیروئید کمک کنید که ممکن است سرطان تیروئید یا گره‌های تیروئید (رشدهای غیر سرطانی در تیروئید شما) باشد.
مقدار طبیعی TSH تیروئید
برای اینکه بتوانید خودتان جواب آزمایش تیروئید تان را تفسیر کنید این قسمت را از دست ندهید. گفته شد که اگر مقدار TSH در آزمایش بین 0.4 تا ۵ باشد یعنی کاملا نرمال است و غده های تیروئید مشکلی ندارند البته در بسیاری از برگه های آزمایش میزان نرمال هورمون ها در جلوی آن نوشته شده است و کارتان برای خواندن و تفسیر کردن آزمایش راحت تر می شود. گاهی اوقات تیروئید مشکل دارد اما جواب تی اس اچ کاملاً طبیعی است که در این موارد نادر پزشک باید به بررسی های بیشتری بپردازد.
مقدار بالای TSH تیروئید
اگر میزان TSH در آزمایش تیروئید بالا باشد نشان می دهد که تیروئید نتوانسته به میزان کافی هورمون T3 و T4 را ترشح کند به این ترتیب غده هیپوفیز TSH ترشح کرده و باعث افزایش این هورمون ها در بدن شده است. افرادی که دچار تی اس اچ بالا هستند یعنی از بیماری کم کاری تیروئید رنج می برند و باید تحت نظر پزشک درمان شوند.
دلایل کاهش سطح هورمون TSH
علت ها و مشکلاتی وجود دارند که سبب می شوند هورمون های موجود در آزمایش تیروئید کاهش پیدا کرده و پایین تر از محدوده طبیعی باشند. به عنوان مثال انواع تومور ها می توانند این مشکل را به وجود بیاورند. مصرف بیش از حد سیگار، کم کاری تیروئید ثانویه، پرکاری تیروئید اولیه، بیماری گریوز، التهاب تیروئید، بیماری پلامر یا گواتر سمی، وجود کیست یا ندول در غده تیروئید، مصرف بعضی از داروها مانند آسپرین، هپارین، دوپامین، لوودوپا و… جزو مواردی می باشند که می توانند بر روی میزان این هورمون اثر افرادی که مبتلا به چاقی هستند و از فعالیت های بدنی دور شده اند بیشتر در معرض ابتلا به دیابت نوع ۲ می باشند. در این دیابت برخلاف دیابت نوع یک سلول ها انسولین تولید می کنند اما دیگر بدن نمی تواند از آن ها استفاده کند به این ترتیب گلوکز در خون بالا رفته و فرد دچار دیابت می شود. معمولاً ۹۰ درصد افراد به دیابت نوع ۲ مبتلا هستند آزمایشاتی که برای تشخیص این نوع دیابت استفاده می شود شامل هموگلوبینa1c، قند خون ناشتا و قند خونه تصادفی می باشد که این موارد در بالا به صورت کامل توضیح داده شده اند.
